αντικατοπτρισμός

αντικατοπτρισμός
Ονομασία διαφόρων οπτικών φαινομένων, τα οποία οφείλονται στο γεγονός ότι υπό καθορισμένες ατμοσφαιρικές συνθήκες οι φωτεινές ακτίνες παθαίνουν μια καμπύλωση, εξαιτίας της οποίας φτάνουν στο μάτι δύο είδωλα του ίδιου αντικειμένου. Ο α. οφείλεται σε ανώμαλη μεταβολή του δείκτη διάθλασης της ατμόσφαιρας. Κανονικά ο δείκτης διάθλασης μικραίνει όσο αυξάνει το ύψος της ατμόσφαιρας, επειδή μειώνεται η πυκνότητα του αέρα. Αλλά και υπό ιδιαίτερες συνθήκες η μεταβολή της ατμοσφαιρικής πυκνότητας μπορεί να πάθει διαταραχές. Το στρώμα του αέρα που βρίσκεται σε άμεση επαφή με την επιφάνεια της ερήμου θερμαίνεται έντονα και η πυκνότητά του μειώνεται ανάλογα. Αν δεν υπάρχουν ρεύματα αέρα για να απομακρύνουν το στρώμα του θερμού αέρα, δημιουργείται σε επαφή με το έδαφος ένα στρώμα αέρα πολύ λιγότερο πυκνό από τα στρώματα που βρίσκονται από πάνω, και έτσι o δείκτης διάθλασης μεγαλώνει από κάτω προς τα πάνω. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι ότι οι φωτεινές ακτίνες παρουσιάζουν μια έντονη καμπύλωση, με το καμπύλο τμήμα προς τα κάτω. Μια ακτίνα που φεύγει από ένα σημείο ενός αντικειμένου και διευθύνεται προς τα κάτω θα διαθλαστεί προς τα πάνω και θα φτάσει στο μάτι του παρατηρητή, ο οποίος θα δει στην προέκτασή της μία εικόνα. Από την άλλη πλευρά, o παρατηρητής θα δει το αντικείμενο και με τον κανονικό τρόπο· έτσι, το γεγονός ότι βλέπει δύο εικόνες τού δημιουργεί την εντύπωση ότι το αντικείμενο καθρεφτίζεται στο νερό (φυσική ανακλώσα επιφάνεια). Αυτός είναι o κλασικός κατώτερος α., τυπικός στην έρημο και σε ανάλογα εδάφη. Όταν σε επαφή με το έδαφος βρίσκονται στρώματα αέρα ιδιαίτερα ψυχρά (ή αν σε ένα ορισμένο ύψος υπάρχει ένα στρώμα αέρα πολύ θερμό), η εικόνα εμφανίζεται επάνω από το αντικείμενο και παρουσιάζεται έτσι ο λεγόμενος ανώτερος α. Και στις δύο περιπτώσεις του α. η καθεμία από τις δύο εικόνες είναι το κατοπτρικό είδωλο της άλλης. Με μαύρη γραμμή σημειώνεται η διαδρομή της φωτεινής ακτίνας που δίνει στο μάτι την άμεση εικόνα του αντικειμένου. Με κόκκινη γραμμή σημειώνεται η ανώμαλη διαδρομή της φωτεινής ακτίνας. Στην προέκταση αυτής της ακτίνας σχηματίζεται η δεύτερη εικόνα του αντικειμένου, που εμφανίζεται κατοπτρική σε σχέση με την πρώτη και δίνει την εντύπωση ότι το αντικείμενο καθρεφτίζεται στο νερό. Ο ανώτερος αντικατοπτρισμός είναι ανάλογος προς τον κατώτερο, οδηγεί όμως στον σχηματισμό μιας εικόνας επάνω από το πραγματικό αντικείμενο. Αυτό συμβαίνει όταν κοντά στη γήινη επιφάνεια βρίσκεται ένα στρώμα θερμού αέρα μεταξύ δύο ψυχρότερων στρωμάτων. Οι συνθήκες αυτές υπάρχουν επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
* * *
ο
ο σχηματισμός φανταστικού ειδώλου ενός απομακρυσμένου αντικειμένου ή αντικειμένων λόγω της διάθλασης των φωτεινών ακτινών, όταν αυτές περνούν από στρώματα αέρα διαφορετικής πυκνότητας
μτφ. φανέρωμα, δήλωση.
[ΕΤΥΜΟΛ. < αντικατοπτρίζω. Η λ. μαρτυρείται από το 1856 στο Γαλλοελληνικό και Ελληνογαλλικό Λεξικό τού Σκαρλάτου Βυζαντίου, ως απόδοση του γαλλ. mirage].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • αντικατοπτρισμός — ο (φυσ.), οπτικό φαινόμενο κατά το οποίο, εξαιτίας της διάθλασης των ακτινών μέσα σε στρώματα αέρα διάφορης πυκνότητας, βλέπει κανείς αντικείμενα που βρίσκονται μακριά να σχηματίζουν είδωλα αναποδογυρισμένα, σαν να βρίσκονταν σε επιφάνεια νερού:… …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ακουστικός αντικατοπτρισμός — Το φαινόμενο της ολικής ανάκλασης των ηχητικών κυμάτων. Είναι αντίστοιχο με τον συνηθισμένο οπτικό αντικατοπτρισμό …   Dictionary of Greek

  • Φάτα Μοργκάνα — η, Ν 1. νεράιδα τών θρύλων και τών μυθιστοριών τού κύκλου τού Αρθούρου 2. (ως προσηγορ.) αντικατοπτρισμός, αυταπάτη, ψευδαίσθηση. [ΕΤΥΜΟΛ. < Μεταφορά στην Ελλ. ξεν. λ., πρβλ. ιταλ. Fata Μorgana] …   Dictionary of Greek

  • αεροκατοπτρισμός — ο (Φυσ.) αντικατοπτρισμός*. [ΕΤΥΜΟΛ. Απόδοση στα Ελληνικά ξεν. όρου, πρβλ. γαλλ. mirage] …   Dictionary of Greek

  • αντικαθρεφτίζω — αντικαθρέφτισμα βλ. αντικατοπτρίζω, αντικατοπτρισμός …   Dictionary of Greek

  • φωτομετέωρο — το, Ν (μετεωρ.) οπτικό φαινόμενο τής ατμόσφαιρας, το οποίο οφείλεται σε τροποποιήσεις τού ηλιακού ή τού σεληνιακού φωτός λόγω ανάκλασης, διάθλασης, συμβολής ή περίθλασης, όπως είναι λ.χ. το ουράνιο τόξο, ο αντικατοπτρισμός κ.ά. [ΕΤΥΜΟΛ.… …   Dictionary of Greek

  • απάτη — η 1. ψέμα για δική μας ωφέλεια και ζημιά αλλουνού, γέλασμα: Με απάτη του πήρε αρκετές χιλιάδες δραχμές. 2. λαθεμένη αντίληψη, πλάνη: Ο λεγόμενος αντικατοπτρισμός είναι οπτική απάτη …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”